پوکی استخوان یا استئوپروز، با تخریب زیرساخت بافت استخوانی شکنندگی استخوانها را افزایش میدهد؛ سالانه از ۵.۸ میلیون سال زندگی در پی شکستگیهای «استئوپروز» از دست میرود و از سوی دیگر هزینههای بالایی که این بیماری به جامعه و افراد تحمیل میکند، موجب ایجاد چالش در سلامت عمومی میشود بنابراین انجام معاینه بالینی و گرفتن شرح حال و ارزیابی عوامل خطر ابتلا به آن در همه افراد بالای ۵۰ سال توصیه میشود.
دکتر کوروش نعمانی کارشناس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماریهای غیر واگیر مرکز بهداشت خوزستان در گفتوگو با ایسنا با اشاره به برگزاری هفته ملی سلامت استخوان از ۲۸ مهرماه تا ۴ آبانماه اظهار کرد: قدرت استخوانهای بدن را دو عامل اصلی تراکم استخوان و کیفیت استخوان تعیین میکند. پوکی استخوان یک بیماری عمومی استخوان است که با توده استخوانی پایین و تخریب زیرساخت بافت استخوانی و در پی آن افزایش شکنندگی و مستعد شکستگی شدن همراه است.
وی با بیان اینکه تشخیص پوکی استخوان با استفاده از سنجش تراکم استخوانی انجام میشود، افزود: شکستگی، مهمترین عارضه پوکی استخوان در سنین بالا است. شکستگی ناشی از پوکی استخوان با صدمههای ناچیز مانند افتادن از حالت ایستاده نیز رخ میدهد. شکستگی مهرهای هم میتواند بدون افتادن یا آسیب خاص، حتی در فعالیتهای معمول روزانه رخ دهد.
اهمیت تشخیص به موقع پوکی استخوان
نعمانی عنوان کرد: شکستگیهای مرتبط با پوکی استخوان اغلب منجر به درد، ناتوانی و کاهش کیفیت زندگی میشوند. شکستگی لگن از جدیترین عواقب پوکی استخوان است که در موارد زیادی منجر به از دست رفتن استقلال فرد و سالهای مفید زندگی میشود.
کارشناس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماریهای غیر واگیر مرکز بهداشت خوزستان با بیان اینکه تشخیص به موقع پوکی استخوان از اهمیت بسزایی برخوردار است، گفت: تشخیص به موقع به ویژه اگر در صورت صلاحدید پزشک با درمان و پیگیری دستورهای درمانی همراه باشد میتواند موجب کاهش احتمال شکستگی، کاهش هزینههای اقتصادی خانواده و سیستم بهداشتی، کاهش احتمال وابستگی و از بین رفتن استقلال فرد و همچنین کاهش مرگ و میر در افراد در معرض خطر شود.
وی بیان کرد: انجام معاینه بالینی و گرفتن شرح حال و ارزیابی عوامل خطر ابتلا به پوکی استخوان در همه افراد بالای ۵۰ سال توصیه میشود. در همه زنان بالای ۶۵ سال و مردان بالای ۷۰ سال حتی بدون داشتن عوامل خطر باید ارزیابی تراکم استخوان انجام شود.
توصیههایی برای بهبود وضعیت استخوانها
نعمانی عنوان کرد: بسیاری از عواملی که منجر به بروز پوکی استخوان میشود قابل اصلاح است. میتوان با اصلاح سبک زندگی از بروز پوکی استخوان پیشگیری کرد یا در صورت ابتلا، عوارض آن از جمله شکستگی را کنترل کرد.
وی افزود: تغییر شیوه زندگی میتواند یکپارچگی و تعادل اسکلتی عضلانی را بهبود ببخشد. اقداماتی مانند تغذیه مناسب و انجام مداوم ورزش، به حفظ قدرت استخوانی و جلوگیری از شکستگیهای آینده میانجامد. در صورت تجویز پزشک، مصرف مکملهای کلسیم و ویتامین D میتواند به بهبود وضعیت استخوانها کمک کند.
کارشناس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماریهای غیر واگیر مرکز بهداشت خوزستان گفت: همچنین برای کاهش خطر ابتلا به پوکی استخوان و از بین بردن خطرهای بالقوه، مواجهه با شکستگی لازم است و از مصرف سیگار و الکل اجتناب کرد.
وی بیان کرد: سبک زندگی «استخوان سالم» نه تنها در افراد مبتلا به کاهش توده استخوانی و بیماران مبتلا به پوکی استخوان بلکه برای همه، مهم است. اجازه ندهید پوکی استخوان بر شما تاثیر بگذارد؛ اگر در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان هستید با پزشک خود مشورت کنید.
نعمانی با بیان اینکه حداکثر توده استخوانی تا سنین ۲۵ تا ۳۰ سال به وجود میآید، گفت: تغذیه سالم از جمله مصرف ویتامین D، کلسیم، پروتئین، میوه، سبزی و حبوبات، پرهیز از مصرف فستفود، نمک و نوشابه، فعالیت فیزیکی و ورزش بیشتر، خودداری از مصرف دخانیات و الکل در افزایش این بانک استخوانی نقش دارند.
وی ادامه داد: همچنین ژنتیک و هورمونهای جنسی در افزایش توده استخوانی نقش دارند.
کارشناس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماریهای غیر واگیر مرکز بهداشت خوزستان گفت: با افزایش جمعیت سالمندان در بسیاری از کشورهای جهان، شیوع استئوپروز و بروز شکستگی ناشی از آن رو به افزایش است. در ایران نیز با افزایش سن جمعیت این پدیده قابل انتظار است.
وی افزود: تخمین زده میشود که در جهان ۵۰۰ میلیون زن و مرد به پوکی استخوان مبتلا باشند. بر اساس اطلاعات بنیاد بینالمللی پوکی استخوان (IOF) سالانه بیش از ۳۷ میلیون شکستگی شکننده در افراد بالای ۵۵ سال در سطح جهان رخ میدهد.
نعمانی گفت: بنا بر پژوهشی، ۵۰ درصد از جمعیت ۵۰ سال به بالا دچار کاهش تراکم استخوان و ۳۰ درصد دچار پوکی استخوان بودهاند و ۸۸.۴ درصد از بیماران دچار پوکی استخوان از بیماری خود خبر نداشتند. ۹۳ از بیماران درمان لازم را دریافت نمیکردند و تنها ۴۸ درصد از بیماران تحت درمان، به درمان و ادامه آن پایبند بودند.
آثار پوکی استخوان
وی بیان کرد: شکستگیهای استئوپروتیک باعث افزایش ۳۰ درصدی مرگ در سال اول بعد از وقوع شکستگی میشوند؛ افزایش خطر مرگ و میر تا پنج سال بعد از شکستگی وجود خواهد داشت. سالانه در جهان حدود ۵.۸ میلیون سال از دست رفته به دلیل شکستگی ناشی از استئوپروز رخ میدهد.
نعمانی گفت: به دنبال شکستگی لگن، ۴۰ درصد افراد هرگز قادر نخواهند بود بدون کمک راه بروند و حدود ۸۰ درصد افراد نمیتوانند فعالیتهای اولیه مانند خرید روزانه را به طور مستقل انجام دهند.
وی ادامه داد: پس از وقوع شکستگی ناشی از پوکی استخوان، حدود ۸۰ درصد از بیماران مبتلا به استئوپروز همچنان تشخیص داده نمیشوند و درمان را شروع نمیکنند. تحقیقات نشان داده است که برخی درمانهای دارویی تا ۴۰ درصد خطر شکستگی لگن، ۳۰ تا ۷۰ درصد خطر شکستگی مهرهها و ۳۰ تا ۴۰ درصد خطر شکستگیهای غیر مهره را کاهش میدهند.
کارشناس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماریهای غیر واگیر مرکز بهداشت خوزستان گفت: در زنان، پوکی استخوان بیشتر از بیماریهای سرطان سینه، سکته قلبی، دیابت و بیماریهای دیگر دلیل بستری در بیمارستان است. در مردان، خطر شکستگی ناشی از پوکی استخوان در طول زندگی بیشتر از سرطان پروستات است.
وی توصیه کرد: استخوانهایتان را حرکت دهید، عوامل خطر پوکی استخوان را بشناسید، غذای سالم بخورید، از عادتهای آسیبرسان به استخوان دوری و از شکستگی مجدد جلوگیری کنید.
https://sobhekhouzestan.ir/?p=7623
